عطر برنج
مقداری برنج را در مشت خود بگیرید و در آن بدمید تا نفس شما در میان برنج دمیده شود و پس از آن رایح ای که به مشام می‌رسد را بو بکشید . عطری که به مشام می‌رسد باید شبیه به عطر شالیزارهای برنج باشد و چقدر این عطر خوش بو است! برنج‌های نامرغوب یا معطر نیستند یا بسیار کم عطر هستند و یا حتی عطر خوشایندی نمی‌دهند. یکی از دیگر از راهکارهای شناخت برنج مرغوب ایرانی این می‌باشد که چند دانه برنج را در دهانتان گذاشته و طعمی که در دهانتان ایجاد میشود باید شبیه به عطر شالیزارهای برنج باشد.
کیفیت پخت
برنج مرغوب به هنگام جوشیدن عطر و بوی خوشایندی را از خود بروز میدهد. سایر مشخصه‌های شناخت از قبیل میزان آب مورد نیاز جهت پخت برنج، زمان لازم پخت و میزان لعاب برنج از نشانه‌هایی است که بانوان خانه‌دار از آن به عنوان راه تشخیص برنج مرغوب از نامرغوب استفاده می‌کنند، معمولا این مورد در محصولات با کیفیت مثل برنج طارم بیشتر دیده میشود.
برنج مرغوب ایرانی پس از پختن، دانه‌های آن بلند و کشیده میشود و قدری نیز متورم؛ بعد از پخته‌شدن تا ساعت‌ها به این شکل می‌ماند و با گرم شدن مجدد قابل خوردن است که برنج های نامرغوب و خارجی از گرم شدن دوباه حالتی را می‌گیرند که خوردن را بسیار سخت و زننده می‌کند و یک از فاکتورهایی که بعضی از برنج‌های نامرغوب دارند این می‌باشد که در اثر پخت چاق و حجیم می‌شوند و گاهی نیز از قسمت طولی دانه شکاف برمی‌دارد و همچنین عطر و طعمی پس از پختن حس نمی‌شود.
چربی برنج
یکی از دوستان گیلانی خاطره‌ای را برایمان تعریف کرده و می‌گفت: به همراه پدرم برای فروش برنج مزرعه‌مان به نزد یک پیرمرد برنج‌فروش رفته بودیم ، او برنج را روی کف دستش ریخت و شروع به مالیدن آن کرد، من از او پرسیدم دلیل کارش چیست؟ او گفت اگر احساس ذره‌ای چربی در دستم کردم، این نشان‌دهنده مرغوبیت برنج هست.
رنگ و ظاهر دانه برنج
یکی از چندین راه تشخیص برنج مرغوب ظاهر دانه برنج است. مهمترین چیزی که باید به آن دقت کنید، شیشه‌ای نبودن برنج هست؛ زیرا برنج مرغوب اصولا دارای جنس گچی یا عاجی می‌باشد و این حالت ظاهری (رنگ بلوری مات) به صورت یک دست در سراسر دانه برنج مشهود است. اگر رنگ دانه برنج یکنواخت بنظر نمی‌رسد و بیشتر سفیدی آن در مرکز برنج مشهود است، این نشان از نامرغوب بودن برنج دارد. دقت کنید برنج رنگ‌های دیگری مانند رنگ زرد نداشته باشد.
آخرین نکته این می‌باشد که هر چقدر از تاریخ برداشت محصول برنج گذشته باشد، برنج مرغوبیت بیشتری دارد. این مواردی که تا اینجا مطرح شد در واقع دلایل علمی ندارد! بلکه بر اثر تجربه کارشناسان برنج و برنج فروش‌های قدیم نسل به نسل به ما رسیده است.
